اکسیژن – دکتر سید علیرضا عظیمی* - برای دستیابی به هوای پاک راههای گوناگونی وجود دارد. پیشتر 40 مورد از کارهایی را که  یک شهروند برای پیشگیری از آلودگی هوا و کاهش عوارض هوای آلوده می تواند انجام دهد، در قالب یادداشتی با عنوان "بایدها و نبایدهای زنده ماندن در هوای آلوده" در تاریخ 12 دیماه 92 در وبلاگ اکسیژن نوشتم. اما افراد و صاحبان حرف، مشاغل و مهارتهای مختلف مانند مدیران، پزشکان، هنرمندان، روحانیون، نویسندگان، حقوقدانان، پلیس و .... در راستای وظایف، اختیارات، استعدادها وتواناییهای خود برای تامین این هدف الهی، انسانی و ملی به صورت ویژه چه کارهایی می توانند انجام دهند؟

درمجموعه ای از نوشتارها با عنوان " من یک ..... هستم. برای رسیدن به هوای پاک چکار کنم؟" پیشنهادهایی اجرایی برای فعال سازی مشاغل و تخصصهای مختلف برای دستیابی به هوای پاک تقدیم خوانندگان ارجمند اکسیژن خواهم نمود تا با حسن نظر واهتمام همه ما به عمل درآیند و تندرستی، آرامش ونشاط به بار آرند واکنون قدم نخست:

 من یک مدیر هستم. برای دستیابی به هوای پاک چکارکنم؟

1- بدانید که جایگاه مدیر یک سازمان، دستگاه یا کارگاه بزرگ یا کوچک، دولتی یا خصوصی جایگاه مهمی است. چرا که مدیر الگوی مجموعه تحت سرپرستی اش می باشد و رفتارهایش رسمی وهنجار تلقی می شود و به علاوه امکاناتی دارد که در اختیار بسیاری از مردم نیست.

2- در سیاستگذاریهای مجموعه تحت مدیریت خود و برنامه های پیش رو، همیشه حفاظت از محیط زیست و هوای پاک را مد نظر داشته باشید و فعالیتهای تولیدی، اجرایی، خدماتی و سازمانی را به گونه ای تنظیم کنید که نه تنها منجر به آلوده شدن هوا نشود بلکه حتی الامکان آلودگی هوا را کاهش دهد.

3- خدمات دستگاه تحت امر خود را در سطح کشور و در سطح شهر توزیع کنید به گونه ای که مشتریان و دریافت کنندگان محصولات و خدمات شما در کوتاه ترین فاصله فیزیکی بتوانند به خدمات مذکور دسترسی یابند. زیرا حجم قابل توجهی از موارد حمل و نقل و استفاده از وسایل نقلیه موتوری و درنتیجه تولید آلودگی هوا ناشی از نیاز مردم برای دریافت خدماتی است که درمکانهایی دور ازمحل سکونت ایشان عرضه می شوند.

4- خدمات غیر حضوری را در فعالیت مجموعه خود لحاظ کنید. ارائه خدمات پستی، تلفنی، پیامکی، نمابری(فکسی) واینترنتی در کاهش تردد مردم، حجم ترافیک  و آلودگی هوا موثر است. به کارکنان خود بیاموزید که به تماسهای تلفنی و رایانامه ای (ایمیلی) با دقت و حوصله پاسخ دهند و مشتریان را وادار به مراجعه حضوری نکنند.

5- تردد کارکنان خود را کاهش دهید. فراهم کردن امکان دورکاری برای کارکنان، اسکان دادن کارکنان در خانه های سازمانی نزدیک محل کار، انجام جلسات و برنامه های آموزشی با استفاده از ویدئو کنفرانس، ارائه آموزشهای غیرحضوری با اینترنت ویا حافظه های قابل حمل رایانه ای و جایگزین کردن نظارتهای غیرمستقیم به جای نظارتها و بازرسی های مستقیم فیزیکی از راهکارهای مطرح در این حوزه هستند.

6- برای رفت و آمد کارکنانتان وسیله نقلیه عمومی سازمانی با کیفیت تامین کنید تا کارکنان از خودرو و موتوسیکلت شخصی کمتر استفاده کنند. مراقب باشید که این وسایل نقلیه خودشان، از رده خارج وآلوده کننده هوا نباشند. خودروهای نقلیه سازمان را نیز کنترل کنید و نسبت به تعویض به موقع قطعات و کیفیت سوخت و تنظیم موتور آنها نظارت جدی داشته باشید.

7- اعتبارات مالی ویژه ای برای تشویق کارکنان به استفاده از وسایل نقلیه عمومی در نظر بگیرید. مانند ارائه بلیطهای رایگان مترو و اتوبوس به کارکنان.

8- مشتریان و استفاده کنندگان از خدمات دستگاه تحت مدیریت خود را با به کارگیری وسایل ارتباطی جمعی و رسانه های دیداری،شنیداری و مکتوب آموزش دهید تا برای کسب اطلاعات، خرید یا دریافت خدمات، ارائه مدارک لازم، انجام امور اداری و .... از مسیر صحیح اقدام نمایند و بدین ترتیب دوباره کاری و مراجعات غیر ضروری و نادرست را کاهش دهید.

9- در سازمان یا واحد خود، بخشی را به عنوان توقفگاه دوچرخه وموتوسیکلت برقی منظور نمایید تا کارکنان و حتی مراجعان بتوانند از این وسایل نقلیه مناسب و بدون آلودگی استفاده کنند. اختصاص چند متر مربع در پارکینگ ، حیاط یا ورودی مجموعه شما برای این منظور بسیار ساده و کم هزینه است.

10- در مصرف انرژی اعم از برق و سوخت در سازمانتان صرفه جویی کنید. این کار هم هزینه های شما را کاهش می دهد وهم نیاز به مصرف سوخت (چه در داخل سازمان برای تولید گرما و چه در نیروگاهها برای تولید برق) را کم می کند و از آلودگی هوا می کاهد. استفاده از وسایل برقی کم مصرف، عایق بندی حرارتی ساختمان و در و پنجره ها، کنترل روشنایی ساختمان،کاهش ساعت کاری و حضور کارکنان در سازمان، بهینه سازی موتورخانه و سامانه گرمایی و برودتی، کاهش مصرف انرژی در خط تولید و مواردی از این دست در این راستا توصیه می شوند.

11- از انرژیهای پاک استفاده کنید. مانند تامین آب گرم مجموعه با باطریهای خورشیدی یا استفاده از نور طبیعی برای روشنایی ساختمان  

12- مصرف کاغذ و وسایل چوبی را کاهش دهید و بدین ترتیب به حفظ و بقای درختان که تصفیه کننده های هوا هستند کمک نمایید.

13- به مسئولیت اجتماعی سازمانتان درقبال محیط زیست و پاکیزگی هوا توجه داشته باشید. اگر با وجود تمام مراقبتها و رعایت مقررات زیست محیطی، فعالیت دستگاه شما به فضای سبز و هوای پاک صدمه می زند، این خسارت را به عنوان بخشی جدایی ناپذیر از هزینه های فعالیت سازمان خود بپذیرید و برای جبران آن سرمایه گذاری و اقدام کنید.

14- در صورت امکان در فضاهای باز متعلق به مجموعه تحت مدیریت خود، اقدام به کاشت درخت نمایید و فضای سبز و درختان موجود را با جدیت حفظ کنید. واحد بسیج دستگاه تحت امرتان را برای کاشت درختان در فضاهای عمومی شهری و کمربند سبز اطراف شهر فعال نمایید.

15- از آتش زدن ضایعات، لوازم کهنه، برگ و شاخه درختان درمجموعه خود ممانعت کنید.

16- نسبت به تهیه و تعویض به هنگام فیلترهای جذب کننده دود و بخارات مضر، دستگاههای تصفیه هوا، دستگاههای تهویه و سایر امکانات وابزار کاهش آلودگی هوا درکارگاه و کارخانه خود اقدام نمایید.

17- آموزشها، کنترلها، تجهیزات وامکانات لازم برای پیشگیری از انفجار و آتش سوزی را در مجموعه خود فراهم کنید. انفجار و آتش سوزی از عوامل آلوده کننده هوا محسوب می شود.

18- درمکان یابی برای واحدهای جدید تولیدی خود مساله حمل مواد اولیه به کارخانه  و محصولات به بازار مصرف را دقیقا بررسی کنید. در مورد واحدهای خدماتی جدید به ایاب و ذهاب کارکنان و ارباب رجوع توجه داشته باشید. چرا که کوتاه کردن مسیر حمل بار و کالا، استفاده از وسایل حمل و نقل دارای آلایندگی کمتر و سامانه حمل و نقل عمومی برای کارکنان و مراجعان از افزایش بعدی آلودگی هوا جلوگیری خواهد کرد.

19- در صورت امکان شخصا پیاده به محل کار بروید یا از دوچرخه، موتوسیکلت برقی، اتوبوس یا مترو استفاده کنید و این کار را به مدیران زیر دست خود نیز توصیه نمایید. با توجه به جایگاه مدیریتی شما این کار تاثیر فوق العاده ای در فرهنگ سازی برای کاهش استفاده از خودرو شخصی خواهد داشت.

20 - مصرف دخانیات را در فضاهای مسقف سازمان، ممنوع نمایید و با متخلفان برخورد کنید.

21 - به کارکنان آموزش دهید در روزهایی از سال که شدت آلودگی هوا بالا است، حتی المقدور از باز کردن درها و پنجره های ساختمان خودداری کنند تا هوای آلوده کمتری وارد شود و بر حسن اجرای آن نظارت کنید.

22 - مواد غذایی کاهش دهنده آثار زیان آور آلودگی هوا مانند لبنیات و میوه و سبزیجات را در برنامه غذایی روزانه کارکنان بگنجانید یا به صورت رایگان میان ایشان توزیع کنید. همچنین غذاهای مضر و تشدید کننده خطرات هوای آلوده مانند غذاهای کنسروشده، فست فودها، نوشابه های گازدار، غذاهای سرخ شده، روغن و چربی زیاد، شیرینی جات، غذاهای پر نمک، مواد نشاسته ای سوخته یا برشته شده مانند چیپس و ته دیگ، مواد غذایی کهنه و کپک زده و رنگهای غذایی مصنوعی را کاهش دهید.  

23 – آموزش حفظ محیط زیست و هوای پاک را در دوره های آموزشی حین خدمت کارکنان منظور نمایید، حتی اگر رسالت مجموعه اداری وکاری شما ارتباط مستقیمی با محیط زیست نداشته باشد. نا آگاهی مردم ما نسبت به اهمیت هوای پاک و محیط زیست، آسیبهای جبران ناپذیر آلودگی هوا، راههای پیشگیری از آلودگی هوا و روشهای کاهش زیانهای آن بسیار بیشتر از آن مقداری است که ابتدا به نظر می رسد.

24 – بخشی از وامها و مساعدتهای مالی سازمان خود را به خرید دوچرخه و موتوسیکلت برقی اختصاص دهید. به علاوه می توانید برای تشویق کارکنان بُنهای خرید دوچرخه و موتور برقی به ایشان هدیه دهید.

25 – درانتشارات، نشریات و پایگاههای اطلاع رسانی الکترونیک (سایتهای) سازمانی، بخشی را به محیط زیست و هوای پاک اختصاص دهید. کتب و نشریات زیست محیطی را برای کتابخانه سازمان خود و واحد های تابعه  و نیز سالن انتظار مشتریان خریداری نمایید. واحد روابط عمومی خود را در این زمینه فعال نمایید.

26 – به آلودگی هوا در فضاهای بسته نیز توجه نمایید. آشپزخانه ها، سالنهایی که با بخاریهای هیزمی، نفتی یا گازی یا شومینه گرم می شوند، فضاهای مسقف کارگاهی وکارخانه ای دارای کوره، دود، گرد و خاک، هاگهای گیاهی و یا بخارات مواد شیمیایی محرک و سمی، معادن زیر زمینی از این نظر باید بررسی و سازماندهی مجدد شوند.

27 – برای خود مشاور زیست محیطی استخدام کنید. همچنین می توانید کمیته محیط زیست و سلامت را در سازمانتان تشکیل دهید تا به کلیه مسائل زیست محیطی از خط تولید گرفته تا امور کارکنان، فضاهای اداری و سازمانی، حمل و نقل، تغذیه، مسئولیتهای اجتماعی سازمان و ... رسیدگی و برای حل مشکلات برنامه ریزی کنند و بر اجرای برنامه های مصوب، نظارت نمایند.

28 - سالروز وقایع مهم زیست محیطی و روزهای مرتبط با محیط زیست مندرج در تقویم رسمی کشور مانند روز هوای پاک (29دیماه) را با برگزاری مراسم در سازمان گرامی بدارید و در این زمینه فرهنگ سازی کنید. برگزاری سخنرانی مقامات عالی سازمان درباره حفظ هوای پاک و محیط زیست، اهدای جایزه به کارکنان فعال در این زمینه، توزیع بُنهای زیست محیطی، نمایش فیلمهای مرتبط، برقراری نمایشگاه عکس و آثار هنری کارکنان و خانواده ایشان درباره محیط زیست و ... در این مراسم بسیار مفید خواهد بود.

29 – هر سال مجموعه فعالیتهای سازمان خود را در خصوص حفظ سلامت هوا و محیط کار، تدوین کرده ضمن ارسال آن برای نهادهای بالا دستی نسبت به انتشار آن در رسانه های سازمانی و عمومی اقدام کنید.

30 – سامانه ای برای جمع آوری و بررسی پیشنهادهای زیست محیطی کارکنان و مشتریان سازمان و مجموعه تحت مدیریت تان تشکیل دهید و بدین وسیله نظرات ارزشمند افراد برای ارتقاء وضعیت زیست محیطی تولیدات و خدمات خود را به آسانی تحصیل واستفاده نمایید.

31 – چنانچه دستیابی به اهداف زیست محیطی شما (به ویژه در مورد وضع سلامت هوا) نیازمند همکاری دیگر نهادها و سازمانها است، برای برقراری این ارتباط و همکاری پیشقدم شوید. ارتباط با دانشگاهها و مراکز پژوهشی در این خصوص مفید خواهد بود.

32 - واحد مطالعات و پژوهش سازمان تان را در باب انجام مطالعات کاربردی برای کاهش مخاطرات زیست محیطی مجموعه خود اعم از تولیدات و خدمات، فضای کار و امور کارکنان فعال نمایید.

33 – در صورت امکان با تقویت ارتباطات بین المللی از کمک سازمانها و نهادهای جهانی و دیگر کشورها برای آموزش، انتقال فناوریهای سبز و استفاده از تجربیات و مساعدتهای فنی و مالی آنها برای بهبود وضع هوا و محیط زیست در حوزه فعالیت سازمان تان استفاده کنید.

34 – یکی از مشکلات در کنترل آلودگی هوا نامشخص بودن آن است. برای حل این مشکل پیشنهاد می شود دستگاههای سنجش آلودگی هوا را در محیط کارخانه، کارگاه یا سازمان تحت مدیریت خود به ویژه در محل مشاهده عموم نصب کنید تا ضمن آگاهی از وضعیت آلودگی هوا، حساسیت کارکنان به این مقوله را برانگیزید.

35 – فعالیت سازمانهای مشابه و رقیب داخلی و خارجی را در امر حفظ هوای پاک و محیط زیست رصد کنید و از اقدامات مفید ایشان در این زمینه الگو بگیرید.

36 – بهره وری مجموعه خود را افزایش دهید تا درازای صرف انرژی و تولید آلودگیهای زیست محیطی که به ناچار از کشاورزی، صنعت یافعالیت سازمانی  شما حاصل می شود، تولید و ارزش افزوده بیشتری حاصل شود.

37 – چنانچه سازمان شما و کارکنانتان از آلودگی هوا آسیب جسمی، روانی و یا مالی می بینند و یا با کاهش بازده نیروی کارو یا افزایش هزینه ها مواجه شده اید، با استناد به قوانین کشوری و بین المللی از جمله اصل 50 قانون اساسی، ماده 29 قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا مصوب 1374 و ماده 11 قانون مسئولیت مدنی نسبت به اقامه دعوای قضایی و درخواست جبران خسارت از آلوده کنندگان هوا اقدام کنید.

38 – تجهیزات فردی کاهش آثار زیان بار آلودگی هوا مانند ماسکهای فیلتر دار استاندارد را برای کارکنان خود تامین نمایید. کارکنانی که در فضاهای آلوده مانند سطح معابر عمومی، کارخانه ها و کارگاهها و صنایع آلاینده کار می کنند از این نظر در اولویت هستند. از جمله پلیسهای راهنمایی و رانندگی، کارکنان جایگاههای عرضه سوخت، پیکهای موتوری، رانندگان، ماموران نیروی انتظامی، کارگران تاسیسات شهری، رفتگران شهری، کارگران صنعت نفت، کارگران معادن، کارگران کارخانه های سیمان، آلومینیوم، صنایع رنگ، چوب، نساجی و ...

39 – در برخورد با آلودگی هوا سرعت عمل داشته باشید. کنترل آلودگی هوا علاوه بر آنکه یک فعالیت دراز مدت و دائمی است، در مقاطعی نیازمند واکنش سریع است. وقتی یک واحد تولیدی دچار نقص فنی می شود و هوا را آلوده می کند، در شرایطی که قطع شدن خدمات اینترنتی سازمان، مشتریان را وادار به تردد در سطح شهر می سازد یا هنگامی که شن و ماسه ریخته شده در معابر درهنگام بارش برف پس از خشک شدن خیابانها در اثر عبور خودروها در فضا پخش شده تنفس را مشکل می کند، باید به سرعت واکنش نشان داد.

40 – واحدهای آلاینده هوا متعلق به کارخانه یا مجموعه خود را به خارج شهر منتقل کنید. قطعا اختلاف قیمت زمین در داخل و خارج شهر تا حدودی خسارات این نقل و انتقال را جبران خواهد کرد.مضافا اینکه شما به عنوان یک مدیر دوستدار مردم و محیط زیست شناخته خواهید شد.

41 – حفظ هوای پاک و محیط زیست مانند هر فعالیت دیگری نیازمند دانش تخصصی،  آگاهی از شرایط موجود کشوری و جهانی، اصول علمی، قوانین و مقررات، استانداردها، روشها و ابزار کار، آمار و آخرین یافته ها است. بنابراین به عنوان مدیر یک مجموعه همواره اطلاعات خود را در این زمینه  تجدید کرده و به روزباشید و از مطالعه مستمر کتابها، سایتها، مقالات واخبار مرتبط غفلت نکنید.

 * مدیر وبلاگ اکسیژن و سردبیر نشریه بیمه سلامت

تاریخ انتشار : چهارشنبه 16/11/1392

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: